Paglalagom ng Kurso

Bukas ang opiysal na wakas ng ating semestre. Magbibigay lang ako dito ng ilang mga gabay upang masagot ang tanong na: "Ano ang nangyari sa Philo 11 (Ang Kalagayang Makatao) o sa Ph 102 (Pilosopiya ng Tao II)?

Ang perspektibang kinuha ko sa pagbuo ng kurso ay mula sa paglalarawan ni Aristoteles tungkol sa tao. Kung narinig na ninyo ang katumbas sa Ingles ng animal rationale sa Latin, galing iyan kay Aristoteles. Pero dito agad pipigilan ko na kayo sa anumang paliwanag dito batay sa Ingles o Latin dahil hindi makukuha ng mga salin na ito ang tunay na punto ng mga salita ni Aristoteles. Kailangan nating bumalik sa wika ni Aristoteles: ang wikang Griyego.

Ang Griyegong salita ni Aristoteles ay zoon logon (ζῷον λόγον). Ang unang salita ay galing sa zoe: buhay at ang pangalawang salita ay galing sa logos. Samakatwid ang tao, para kay Aristoteles, ay isang nilalang (zoe) na ipinagkaloob ng logos. Maraming posibleng kahulugan ang logos ayon sa gamit ng salita ngunit maari tayong tumutok sa dalawang importanteng gamit: logos bilang katuwiran at logos bilang salita.

Dadalhin tayo nito sa kamulatan na para kay Aristoteles, ang tao ang nilalang na ipinagkaloob ng katuwiran at wika. Kung gagamitin natin bilang bungang isip ito, makikita natin kung paanong sinasaklaw nito ang maraming mga  punto de bista tungkol sa tao. At dahil nga nasa akademikong konteksto tayo, baka mamulat tayong ito ang dahilan kung bakit ang tradisyunal na pamantasan ay tumututok sa scientia at ars: agham at sining.

Nagsimula ang kurso sa paglalarawan at pagsisikap maunawaan kung paano tayo namumulat sa daigdig. Nasa meron na tayo, noon pa, bago pa tayo mamulat. At nagpapakita sa atin ang meron sa samu't saring mga pamamaraan, na siya namang nagbubukas sa samu't saring mga larangan. Kaya't naging pagbabad sa sining at panitikan ang naging unang kilos ng ating kurso.

Matapos nito, bumaling tayo sa agham (ang isa sa dalawang kahulugan ng logos: katwiran) bilang isang partikular na gawain ng tao na siyang pumupukaw sa kanyang katuwiran upang maipaliwanag niya sa kanyang sarili sa pamamagitan ng mga sistema't abstraksyo ng matematika at metodo ang samu't saring mga nagpapakita sa kanya sa pisikal at materyal na daigdig.

At sa huli, nagwakas ang kurso sa talakayan tungkol sa wika (batay pa rin sa isa pang kahulugan ng logos: salita) bilang potensyal. Nagsasalita ka na mula noon pa at ito ang iyong ugnayan sa nakaraan. Sapagkat ang wikang binibigkas mo ay napulot mo mula sa mga nakatatanda sa iyo na nakuha naman nila sa mga ninuno mo. Maaari nating danasin lalo ang wika upang magising pa natin ang potensyal na hindi pa nagawa ng mga nauna sa atin. At baka pati ang pagmumulat natin sa meron bilang binibigkas ay nakikita mo rin ngayong nakikipagtalaban sa abot tanaw ng wika: malalim, malawak, mahiwaga.

Kung napansin mong ikaw ay nagulat, namulat, at nagising, maaari kong angkinin tulad ni Padre Ferriols at Modesto de Castro na ang pagod at puyat ko ay naibayuhan. Kung hindi man nangyari ito, akin ang pagkukulang.

Kung nariyan ka pa at naghahanap ka ng pantapos sa kurso nating wawakasin na nga natin, inaanyayahan kitang magsulat ng huling sanaysay: payak at maikli lamang tulad ng unang sanaysay na iyong isinulat sa simula ng kurso noong Enero. O kung maari, balikan mo ang sanaysay na iyon. Pero ngayon naman isulat mo mula sa abot tanaw ng katapusan ng kurso. Harapin mo muli ngayon ang mga tanong na pinag-ikutan naman ng buong kurso: Ano ang tao? Bakit ang tao? at ikaw naman bilang isa ring zoon logon,  paano nagpakita sa iyo ang meron sa larangan o disiplinang pinili mo?

Ipadala lang sa akin ang maikling sanaysay (isang pahina lamang) na ito sa aking email. hindi kailangang magmadali. Maaring magpadala hanggang sa katapusan ng Mayo.

Muli, ang gawaing ito ay opsyonal at boluntaryo. Hindi kailangang magpasa ngunit kung magpapasa ka, lubos ko itong ikalulugod bilang gurong nakibahagi sa iyong buhay-estudyante.

Maraming maraming salamat at hanggang sa muli... ako ang inyong lingkod.